Tâm xoay của răng và các loại dịch chuyển răng

Khi cần dịch chuyển răng hoặc một nhóm răng đến vị trí mới, làm sao xác định được đường lực cần tác động?

Chúng ta có thể dựa vào vị trí tâm cản (Xem bài Khái niệm tâm cản trong chỉnh răng ) để suy ra vị trí lực, nhưng sẽ dễ dàng hơn nếu chúng ta biết xác định được vị trí tâm xoay. Do vị trí tâm xoay sẽ có mối quan hệ với vị trí đường lực, chúng ta có thể xác định được vị trí lực cần thiết.

Trước hết chúng ta cần có khái niệm về tâm xoay và các loại dịch chuyển răng liên quan đến tâm xoay.

1 - Tâm xoay của răng

Tâm xoay của răng trên một mặt phẳng là điểm không dịch chuyển khi chúng ta xoay răng cùng mặt phẳng đấy đến một vị trí mới, tâm xoay có thể nằm trên răng hoặc ngoài răng

2 - Cách xác định tâm xoay của răng

Nếu kẻ hai đường trung trực nối hai điểm ban đầu và hai điểm cuối trên răng tương ứng với vị trí ban đầu và vị trí dịch chuyển cuối của răng, điểm giao của hai đường này xác định vị trí tâm xoay

3 - 4 loại dịch chuyển răng dựa vào vị trí tâm xoay so với tâm cản

3.1 - Nếu tâm xoay ở vô cùng:

Các phần của răng chuyển động tịnh tiến

Các tính chất:

• Đường lực tương ứng đi qua trung tâm cản của răng.

• Di chuyển tinh tiến được định nghĩa là di chuyển thân răng khi tất cả các điểm di chuyển theo cùng một hướng và cùng một lượng, theo một đường thẳng song song.

• M/F tại trung tâm cản = 0

  
  

Trên lâm sàng, đây là dạng chuyển động răng mong muốn trong hầu hết các trường hợp đóng khoảng, khi cần các răng cửa phía trước chuyển động tính tiến về phía sau.

3.2 - Nếu tâm xoay ở vị trí giữa tâm cản và chóp răng và về phía thân răng

Sự chuyển đông lúc này được gọi là nghiêng răng không kiểm soát.
"Không kiểm soát" có nghĩa là môt lực đi qua vị trí mắc cài mà không có thêm một thành phần mô men để kiểm soát (không có thêm mô men hỗ trợ)

Trên lâm sàng : Sự dịch chuyển này xảy khi có một lực đơn thuần tương ứng lên mắc cài của răng mà không có dây cung hoặc dây cung kích thước nhỏ mô đun đàn hồi cao. Đa số các trường hợp chuyển động răng này là không mong muốn và gây khớp cắn sâu.

3.2 - Nếu tâm xoay ở vị trí giữa tâm cản và chóp răng và về phía chóp răng

Sự chuyển động này được gọi là nghiêng răng có kiểm soát

"Kiểm soát" ở đây có nghĩa là cần thêm một thành phần mô men thêm ngoài lực đơn thuần ở phái mắc cài để đưa tâm xoay về vị trí này.

Đường lực tương ứng nằm trên vị trí mắc cài đến dưới tâm cản

Trên lâm sàng, đa số các trường hợp khi đóng khoảng, việc kéo các răng phía trước nền một dây cứng (ví dụ như dây thép 0.019x0.025 inch) trong kỹ thuật dây thẳng, hoặc sử dụng loop có M/F cao. (Bài viết về loop tôi sẽ trình bày sau.)

3.4 - Nếu tâm xoay nằm dưới tâm cản về phía thân răng

Được gọi là sự chuyển động chân răng
Chuyển động này cần có mô men hỗ trợ nếu ban đầu chỉ có một lực ở mắc cài.

Lúc này đường lực tương ứng nằm phía trên tâm cản về phía chóp răng.

Trên lâm sàng: Ứng dụng trong trường hợp lệch lạc khớp cắn loại II, tiểu loại 2, khi dịch chuyển chân răng là chủ yếu khi đóng khoảng.

Nếu việc đặt dây làm thẳng từ đầu, lực tạo ra sẽ chuyển khớp cắn loại II, tiểu loại 2 thành loại II, tiểu loại I. Như vậy việc khoảng dịch chuyển răng để đóng khoảng sẽ nhiều hơn và thời gian đóng khoảng sẽ lâu hơn.