Chỉ số Bolton và ứng dụng

Trong phân tích khoảng (Xem bài Phân tích khoảng - Đánh giá mức độ chen chúc và chỉ số Bolton), một trong những đánh giá cần thiết là chỉ số Bolton, chỉ số này được đánh giá thế nào và có ý nghĩa gì? Bài viết này sẽ tóm tắt những ý chỉnh của phân tích này.

1- Chỉ số Bolton là gì ?

Quay trở lại nghiên cứu gốc của Bolton^[1]

Bolton’s Index (1958)

Bolton nghiên cứu về về ảnh hưởng giữa hai hàm do sự khác biệt giữa kích thước răng để xác định tỷ lệ kích thước răng tổng cộng và ở phía trước của hàm trên so với hàm dưới.

Nghiên cứu về các tỷ lệ này giúp

• Xác định được độ cắn chìa và cắn phủ có thể đạt được sau điều trị

• Tác động của dự định nhổ răng đến khớp cắn phía sau và tương quan răng cửa

• Nhận diện được sự tiếp khớp do sự khác biệt về tỷ lệ kích thước cung răng hai hàm.

Nghiên cứu dựa trên 55 ca có khớp cắn hoàn hảo, trong đó có 11 ca chưa điều trị, còn lại là được điều trị chỉnh nha không nhổ răng với thời gian duy trì hơn 10 năm.

Bolton xác định tỷ lệ kích thước răng ở phía trước và toàn hàm của cả hàm trên và dưới, sau đó dự đoán lượng mô răng cần thiết của hàm thiếu hụt cần có.

2 - Công thức tính

2.1 - Công thức tính tỷ lệ Bolton phía trước

Chỉ số này được diễn giải như sau:

• Nhỏ hơn 77.2% --> Hàm trên thừa lượng mô răng

• Lớn hơn 77.2% --> Hàm dưới thừa lượng mô răng

2.2 - Công thức tính tỷ lệ Bolton toàn hàm

Chỉ số này được diễn giải như sau:

• Nhỏ hơn 91.3% --> Hàm trên thừa lượng mô răng

• Lớn hơn 91.3% --> Hàm dưới thừa lượng mô răng

2.3 - Tính lượng mô răng thừa hoặc thiếu

3 - Đánh giá

• Lượng thừa hay thiếu nào dưới 1.5 mm được coi là không có ý nghĩa do sai số đo

Nếu trên 1.5 mm, cần điều chỉnh lượng mô răng hàm trên và dưới cho phù hợp.

• Thừa mô răng phía trước hàm trên hay dưới. Gây nên độ cắn chìa quá nhiều hoặc ít mặc dù răng nanh loại I
  Hoặc gây nên thừa khoảng hàm trên: Hay gặp khi răng cửa bên nhỏ

  
  

4 - Ví dụ về áp dụng lâm sàng

Hàm trên thừa lượng mô răng

Trước điều trị

Sau khi phân tích khoảng:

Chỉ số Bolton phía trước = 78% --> Hàm dưới thừa : 2.0 mm

Sau giai đoạn làm thẳng hàng ( xem thêm giai đoạn điều trị chỉnh răng )

Nhận xét:

• Độ cắn phủ trong khoảng 2 mm, vẫn còn khoảng giữa R22-R23 trong khi răng nanh hai bên đã ở khớp cắn loại I

• Nguyên nhân: Do mô răng phía trước hàm dưới thừa 2mm

• Nếu đóng kín hết khoảng này, độ cắn phủ sẽ ít hơn nữa ( không đảm bảo khớp cắn ổn định)

• Giải pháp : cắt kẽ răng (IPR) ở các răng phía trước hàm dưới để đạt chỉ số Bolton tiêu chuẩn.

Sau khi cắt kẽ

Nhận xét:

• Độ cắn phủ duy trì trong khi có thể đóng hết các khoảng ở răng trên

5 - Sử dụng ViCeph

Bước 1: Nhập kích thước từng răng

Phần mềm ViCeph tự động tính cho chúng ta biết

• Kích thước của từng răng với với kích thước chuẩn

• Chỉ số Bolton ở phía trước và phía sau

• Lượng thừa mô răng phía trước và toàn hàm theo Bolton

Bước 2: Nhấn nút "Lưu" để lưu kết quả phân tích mẫu theo ngày phân tích

Phân tích mẫu - ViCeph

Tham khảo